XDĐ - Nhớ thời khai quốc Việt Nam Dân chủ cộng hòa năm 1945, và các năm sau đó cho tới ngày kháng chiến thắng lợi chống thực dân Pháp, suốt chín, mười năm liền, xem các Chính phủ của ta: Chính phủ Cách mạng lâm thời, Chính phủ Liên hiệp lâm thời tới Chính phủ Liên hiệp kháng chiến, đều do Chủ tịch Hồ Chí Minh đứng đầu, người ta thấy hội tụ đông đảo các gương mặt trí thức đủ giai tầng tiêu biểu. Trí thức xuất thân từ quan lại triều đình phong kiến hay từ Nho học như: các Cụ Huỳnh Thúc Kháng, Vũ Đình Hòe, Nguyên Văn Tố... tới các trí thức Tây học hiện diện: Cù Huy Cận, Vũ Trọng Khánh, Dương Đức Hiền, Dương Đức Tri, Đào Trọng Kim..., các trí thức từ nước ngoài nghe theo tiếng gọi non sông, đáp lời kêu gọi về với dân tộc: Nguyễn Văn Huyên, Phạm Ngọc Thạch... cùng với các trí thức cách mạng: Trường Chinh, Phạm Văn Đồng, Võ Nguyên Giáp... Rồi các gương mặt trí thức dù không đảng phái hoặc của các đảng phái: Từ Đảng Cộng sản Đông dương (Việt Minh) tới Đảng Dân chủ và Xã hội, như các vị Nguyễn Xiển, Nghiêm Xuân Yêm, Trần Đăng Khoa... Tất cả cũng hiện diện, tề tựu đông đúc.