Thứ ba, phương pháp thêm bạn bớt thù, mở rộng trận tuyến cách mạng và thu hẹp tuyến thù địch

Xét về tương quan lực lượng, bao giờ trong cuộc đấu tranh cách mạng cũng phân định thành hai tuyến đối lập: Cách mạng với phản cách mạng và ở giữa là một lực lượng trung gian - đối tượng bị lôi kéo, tranh thủ của hai lực lượng đối lập. Thành bại trong cuộc đấu tranh giữa hai lực lượng đối địch không chỉ tùy thuộc vào thực lực của mỗi bên, mà còn tùy thuộc một phần rất lớn vào yếu tố bên nào tranh thủ được sự ủng hộ của lực lượng trung gian. Phương pháp đại đoàn kết Hồ Chí Minh chính là phương pháp xử lý khoa học mối tương quan đó, nhằm mục tiêu mở rộng thành phần lực lượng đến mức tối đa, tạo thế áp đảo của cách mạng đối với phản cách mạng để giành thắng lợi.

Với lực lượng cách mạng, chí cốt là công nhân, nông dân, lao động chân tay, lao động trí óc, phương pháp đại đoàn kết Hồ Chí Minh là nuôi dưỡng, khai thác, phát huy sự thống nhất, tương đồng, hạn chế, khắc phục, tiến tới xóa bỏ dần những khác biệt về lợi ích. Sự đoàn kết, thống nhất của lực lượng cách mạng, theo Hồ Chí Minh, chính là điều kiện tiên quyết giúp cho việc thu hút, tập hợp các lực lượng trung gian vào bên cách mạng, cô lập các lực lượng thù địch.

Với lực lượng trung gian (các tầng lớp trên, các trí thức thượng lưu, nhân sĩ, hoàng tộc, quan lại...), phương pháp đại đoàn kết Hồ Chí Minh là xóa bỏ mọi thành kiến, mặc cảm, khơi gợi, cổ vũ ý thức dân tộc, tinh thẩn yêu nước; chân thành hợp tác và trọng dụng. Phương pháp này phải được tiến hành trên cơ sở một tầm nhìn chiến lược, một tấm lòng độ lượng, nhân ái và một thái độ chân thành, cởi mở, thật thà. Người nhiều lần tha thiết kêu gọi tất cả những người thật thà yêu nước không phân biệt tầng lớp nào, tín ngưỡng nào, chính kiến nào và trước đây đứng về phe nào: Chúng ta hãy thật thà cộng tác vì dân, vì nước. Người luôn luôn căn dặn: điều cần thiết nhất cho chúng ta là đoàn kết, cần phải xóa bỏ hết thành kiến, cần phải thật thà đoàn kết với nhau, giúp đỡ lẫn nhau cùng tiến bộ, để cùng phục vụ nhân dân.

Đối với các thế lực thù địch, phương pháp Hồ Chí Minh là chủ động, kiên quyết tiến công tiêu diệt trên cơ sở phân hóa, cô lập chúng đến mức cao độ. Trong phương pháp của Người chứa đựng nhiều cấp độ: 1- Chăm chú theo dõi, khai thác mâu thuẫn trong nội bộ kẻ thù, lôi kéo, tranh thủ những lực lượng nào còn có thể tranh thủ được, hòa hoãn tạm thời với những lực lượng nào, bộ phận nào còn có thể hòa hoãn được, thu hẹp và cô lập lực lượng thù địch nguy hiểm nhất, trực tiếp nhất. 2- Đối với thế lực thù địch ngoan cố, phản động nhất, phương pháp Hồ Chí Minh là “Kiên quyết không ngừng thế tiến công”, là “Hễ còn một tên xâm lược trên đất nước ta, thì ta còn phải tiếp tục chiến đấu quét sạch nó đi”. Đó là phương pháp cách mạng triệt để.

Như vậy, trong phương pháp đại đoàn kết Hồ Chí Minh là xử lý mối quan hệ ba chiều với ba đối tượng: cách mạng - trung gian - phản cách mạng. Phương pháp này bao hàm sự kết hợp chiến lược và sách lược, sự cứng rắn về nguyên tắc và sự mềm dẻo, linh hoạt trong các giải pháp, biện pháp tình thế tùy theo tình huống của từng giai đoạn lịch sử cụ thể. Phương pháp xử lý các mối quan hệ theo phương châm “dĩ bất biến ứng vạn biến” của Chủ tịch Hồ Chí Minh có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong hoàn cảnh dân tộc ta thường xuyên phải đối đầu với kẻ thù xâm lược có thế và lực mạnh hơn ta gấp nhiều lần. Chính nhờ phương pháp khoa học này mà dưới ngọn cờ tập hợp, lãnh đạo của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Đảng ta, Nhân dân ta đã vượt qua những thử thách hiểm nghèo khi vận mệnh dân tộc như “ngàn cân treo sợi tóc”. Đại đoàn kết toàn dân, thêm bạn bớt thù, phân hóa cô lập kẻ thù... chính là phương pháp kỳ diệu giúp Đảng ta, dân tộc ta vừa chiến đấu vừa xây dựng, phát triển lực lượng, chuyển yếu thành mạnh, tạo ra lực - thế - thời để giành thắng lợi.

Nói một cách khái quát, phương pháp đại đoàn kết Hồ Chí Minh (hay biện chứng trong chiến lược đại đoàn kết Hồ Chí Minh) chính là ở chỗ: Người đã nhận thức và giải quyết một cách khoa học, hiệu quả các mối quan hệ chồng chéo, phức tạp, luôn ẩn chứa những nhân tố biến động, đối lập giữa: giai cấp - dân tộc, quốc gia - quốc tế; truyền thống - hiện đại.

Phóng viên, nhà sử học người Pháp Sác-lơ Phuốc-ni-ô (Charles Fourniaux) đã nhận xét rất tinh tế và đánh giá rất cao phép biện chứng Hồ Chí Minh: “Người vừa là, trong một thể thống nhất biện chứng không thể chia cắt, con người của sự đoạn tuyệt (Rupture) và sự mới lạ (Nouveau), con người của cách mạng, con người đầu tiên du nhập vào Việt Nam những tư tưởng mới của chủ nghĩa Mác - Lê-nin cùng cơ cấu tổ chức mới của Đảng, Người lãnh tụ của giai cấp mới là giai cấp công nhân, Người tuyên truyền những hình thức đấu tranh mới, Người sáng lập nước Việt Nam độc lập, dân chủ và xã hội chủ nghĩa… Sự vĩ đại của Chủ tịch Hổ Chi Minh đã làm cho các nhân tố tương phản đó trở thành một khối cố kết và sống động, không phải trên giấy tờ, mà trong hiện thực sống của dân tộc Người, trong thực tiễn”(1).

5. Thực hiện đại đoàn kết trong bối cảnh, tình hình mới

Đất nước ta đang chuẩn bị bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, trong bối cảnh thế giới có nhiều biến động rất phức tạp, khó lường. Ở trong nước, Đảng ta vừa lãnh đạo cuộc cách mạng sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị và hợp nhất đơn vị hành chính cấp tỉnh, cấp xã, dừng hoạt động của đơn vị hành chính cấp huyện để xây dựng chính quyền 3 cấp, hướng tới mục tiêu kiến tạo phát triển, phục vụ nhân dân, doanh nghiệp… Tiến trình cải cách này, lâu dài mang lại lợi ích nhiều mặt như: Xây dựng một bộ máy tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả, chuyên nghiệp, công khai, minh bạch, phù hợp thông lệ quốc tế; tăng cường phân cấp, phân quyền, kiến tạo không gian phát triển chủ động, sáng tạo cho các địa phương, là nền tảng vững chắc cho sự phát triển bền vững về kinh tế, xã hội. Nhưng trước mắt, tiến trình sắp xếp, tinh gọn còn có những khó khăn như: Sự xáo trộn, thay đổi về nhân sự, địa điểm trụ sở cơ quan, về kinh tế, xã hội và tâm lý ngại thay đổi của người dân, doanh nghiệp. Người dân có thể gặp khó khăn trong việc làm quen với môi trường, văn hóa mới, đặc biệt là ở các địa phương có sự khác biệt lớn về văn hoá, phong tục, tập quán. Quá trình sáp nhập có thể làm nảy sinh mâu thuẫn về lợi ích giữa các địa phương, các nhóm dân cư. Tổ chức bộ máy mới cần thời gian điều chỉnh mới đi vào hoạt động thông suốt, hiệu quả. Cần có thời gian để đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý mới xây dựng kế hoạch, phát triển kinh tế - xã hội địa phương sau sáp nhập. Hệ thống cơ sở hạ tầng giao thông, điện, nước, viễn thông, y tế, giáo dục, trụ sở làm việc, nhà ở công vụ,... cần được nâng cấp, mở rộng để đáp ứng quy mô của đơn vị hành chính mới. Việc phân bổ nguồn lực, ngân sách cho địa phương mới cần được tính toán, cân đối để bảo đảm công bằng, hiệu quả. Bên cạnh đó, cần đề cao cảnh giác, phòng, chống âm mưu của các thế lực thù địch lợi dụng để chống phá khối đại đoàn kết toàn dân…

Lịch sử giao cho chúng ta nhiệm vụ hết sức quan trọng là kiến tạo một bộ máy tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả, đáp ứng yêu cầu phát triển nhanh, bền vững của đất nước, thực hiện thắng lợi các mục tiêu chiến lược vào dịp kỷ niệm 100 năm thành lập Đảng và 100 năm thành lập nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, nay là nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Để hoàn thành nhiệm vụ đó, không có “vũ khí” nào lợi hại và hiệu quả hơn sự đồng tâm nhất trí của cả hệ thống chính trị và sự ủng hộ của toàn dân. Dưới sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng, với bản lĩnh và trí tuệ tập thể cùng truyền thống đại đoàn kết toàn dân tộc vững chắc, công cuộc tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, sắp xếp lại đơn vị hành chính và vận hành chính quyền địa phương 2 cấp nhất định sẽ đạt được kết quả tốt đẹp, tạo tiền đề đưa đất nước bước vào giai đoạn phát triển mới.

Để tiếp tục phát huy những giá trị trường tồn của tư tưởng Hồ Chí Minh về đại đoàn kết trong tình hình mới, xin đề xuất một số giải pháp chủ yếu sau:

Trước hết, tiếp tục quán triệt, tổ chức thực hiện các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về đại đoàn kết, coi đây là nhiệm vụ chiến lược hàng đầu, gắn với tổ chức thực hiện công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng, tiến trình cải cách và sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả theo mô hình chính quyền 3 cấp… Kiên quyết đấu tranh với hai loại kẻ thù chính: bên ngoài là các thế lực thù địch câu kết với các đối tượng phản động trong nước để chống phá; bên trong là chủ nghĩa cá nhân, chủ nghĩa quan liêu, lợi ích nhóm, suy thoái về tư tưởng chính trị, xa rời lý tưởng cách mạng và sự lãnh đạo của Đảng, làm giảm sút uy tín của Đảng trong Nhân dân.

Hai là, tăng cường làm tốt công tác tuyên giáo và dân vận. Trong đó, công tác chính trị tư tưởng cần đi vào chiều sâu, góp phần nâng cao nhận thức, thống nhất trong Đảng, hệ thống chính trị và Nhân dân về thực hiện chiến lược đại đoàn kết của Đảng, theo tư tưởng Hồ Chí Minh trong giai đoạn hiện nay, nhất là đoàn kết trong cải cách, sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị vì mục tiêu chiến lược của đất nước, của dân tộc trong kỷ nguyên mới. Tăng cường nghiên cứu lý luận, tổng kết thực tiễn thực hiện tư tưởng Hồ Chí Minh về đại đoàn kết qua 40 năm thực hiện công cuộc đổi mới, trên cơ sở đó tiếp tục đề ra các nhiệm vụ, giải pháp trong giai đoạn phát triển mới của đất nước. Công tác tuyên truyền, vận động cần thiết thực, minh bạch, hiệu quả, để nhân dân hiểu, đồng thuận, thực hiện tốt các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Hơn bất cứ lúc nào, các cấp ủy đảng và chính quyền cần tăng cường tuyên truyền, vận động để củng cố niềm tin của nhân dân, tăng cường đồng thuận xã hội, chủ động nắm bắt dư luận xã hội, lắng nghe, tiếp thu ý kiến, đáp ứng nhu cầu, nguyện vọng chính đáng của người dân, nghiêm túc thực hiện dân chủ ở cơ sở theo đúng phương châm “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng”. Kiên quyết đấu tranh, phản bác các quan điểm sai trái, thù địch, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng; giải quyết tốt các mâu thuẫn phát sinh, không để phát triển thành “điểm nóng” về an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội. Khi nhân dân hiểu và tin theo thì dù “khó trăm lần dân liệu cũng xong” như lời Bác Hồ đã dạy.

Ba là, tiếp tục sắp xếp, kiện toàn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả; gắn với đẩy mạnh chuyển đổi số quốc gia, xây dựng chính quyền số, kinh tế số, xã hội số; thực hiện dân chủ đi đôi với tăng cường kỷ luật, kỷ cương xã hội; phát huy vai trò chủ thể, “là chủ”, “làm chủ” của nhân dân trong mọi lĩnh vực của đời sống xã hội. Tập trung giải quyết, tháo gỡ các nút thắt, xoá bỏ rào cản phát triển, loại bỏ các thủ tục gây phiền hà cho người dân, doanh nghiệp.

Song song đó, cần có kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng, sử dụng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức có đủ năng lực, trình độ đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ mới của hệ thống chính trị sau tinh gọn, hợp nhất. Tăng cường đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng, kinh tế, văn hóa, xã hội một cách đồng bộ, toàn diện để bảo đảm sự phát triển nhanh và bền vững; không ngừng nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho nhân dân, “không để ai bị bỏ lại phía sau” trong tiến trình phát triển của đất nước.

Bốn là, tiếp tục phát huy vai trò của Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức thành viên - là một bộ phận quan trọng của hệ thống chính trị góp phần xây dựng và củng cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc, là cầu nối quan trọng giữa “ý Đảng” với “lòng Dân”. Trong đó, tiếp tục thực hiện hiệu quả nhóm nhiệm vụ trọng tâm của Mặt trận Tổ quốc về tăng cường đại đoàn kết, đã được xác định gồm: 1- Đổi mới toàn diện nội dung, phương thức hoạt động của Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể, hướng mạnh về cơ sở; đồng lòng, chung sức thực hiện hiệu quả các cuộc vận động lớn, các phong trào thi đua yêu nước. Triển khai thực hiện Chiến lược đại đoàn kết toàn dân tộc đến năm 2035, tầm nhìn đến năm 2045 và định kỳ hằng năm tổ chức Diễn đàn nhân dân. 2- Tiếp tục sắp xếp tổ chức bộ máy các đơn vị trực thuộc. Bổ sung, hoàn thiện cơ chế vận hành bảo đảm hoạt động theo mô hình mới đồng bộ, thông suốt, hiệu quả. 3- Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số. Đổi mới phương thức truyền thông, nâng cao hiệu quả định hướng dư luận xã hội, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phòng, chống các quan điểm sai trái, thù địch. 4- Chủ động tham gia giải quyết các vấn đề lớn của xã hội; khơi dậy mạnh mẽ phong trào đổi mới, sáng tạo, thúc đẩy ứng dụng khoa học, công nghệ, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, phát triển kinh tế tri thức, kinh tế số, kinh tế tư nhân... Tập trung triển khai thực hiện có hiệu quả các nghị quyết trụ cột. 5- Nâng cao chất lượng tham gia xây dựng và hoàn thiện thể chế, chủ động đề xuất, kiến nghị các chủ trương, chính sách, pháp luật sát thực tiễn, gắn kết “ý Đảng” với “lòng dân”. Đổi mới tư duy, bám sát thực tiễn, nâng cao hiệu lực, hiệu quả thực chất công tác. 6- Tích cực mở rộng hợp tác quốc tế, đối ngoại nhân dân, chủ động kết nối, hợp tác với các tổ chức quốc tế, cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài, góp phần thúc đẩy hòa bình, hữu nghị, hợp tác và phát triển bền vững. 7- Chủ động tham gia xây dựng, chỉnh đốn Đảng; xây dựng, củng cố tổ chức cơ sở đảng vững mạnh; bảo đảm vai trò đại diện, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của các tầng lớp nhân dân. 8- Xây dựng Đảng bộ trong sạch, vững mạnh; nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của tổ chức đảng các cấp.

Củng cố, phát huy khối đại đoàn kết toàn dân tộc dưới sự lãnh đạo của Đảng là một trong những giải pháp căn cơ đưa đất nước bước vào kỷ nguyên mới. Đảng ta cần tiếp tục vận dụng sáng tạo tư tưởng Hồ Chí Minh về đại đoàn kết, phát huy bài học kinh nghiệm đại đoàn kết trong lịch sử cách mạng để lãnh đạo thực hiện thắng lợi các mục tiêu, nhiêm vụ đề ra: Đoàn kết toàn dân tộc là đường lối chiến lược của cách mạng Việt Nam, là nguồn gốc sức mạnh, động lực chủ yếu và là nhân tố có ý nghĩa quyết định bảo đảm thắng lợi của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Lấy mục tiêu xây dựng một nước Việt Nam hoà bình, độc lập, dân chủ, giàu mạnh, phồn vinh, văn minh, hạnh phúc, vững bước đi lên chủ nghĩa xã hội làm điểm tương đồng; xóa bỏ sự vấn vương quá khứ, địa phương cục bộ trái với lợi ích chung của dân tộc trong cuộc cách mạng về thể chế, sắp xếp lại tổ chức bộ máy, tinh gọn biên chế, đổi mới cán bộ sau khi sáp nhập để tập hợp, đoàn kết mọi người dân; tăng cường đồng thuận xã hội; khơi dậy khát vọng phát triển đất nước giàu mạnh, hùng cường, sánh vai với các cường quốc năm châu như mong ước của Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại.

Để đất nước vững bước vào một kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam, chúng ta phải luôn ghi nhớ và thực hiện đúng lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Đoàn kết, đoàn kết, đại đoàn kết. Thành công, thành công, đại thành công”./.

---------------

(1) Xem: Sác-lơ Phuốc-ni-ô: Đồng chí Hồ Chí Minh của chúng ta, Nxb. Xã hội, Pari, 1970