Kết quả và kinh nghiệm chuyển đổi xanh dưới sự lãnh đạo của Đảng bộ thành phố Hải Phòng

Kết quả tích cực trong chuyển đổi xanh

Phát triển kinh tế gắn với bảo vệ môi trường.

Ngày 26-10-2021, Ban Thường vụ Thành ủy Hải Phòng ban hành Nghị quyết số 03-NQ/TU về “Chuyển đổi số thành phố đến năm 2025, định hướng đến năm 2030”, Nghị quyết xác định chuyển đổi số là “động lực” trong phát triển của thành phố Hải Phòng. Chuyển đổi số là nhiệm vụ trọng tâm, xuyên suốt trong lãnh đạo của cấp ủy, chính quyền địa phương, toàn bộ hoạt động của các cơ quan, tổ chức, người dân và doanh nghiệp nhằm phục vụ tốt nhất nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội thành phố.

Năm 2024, Hải Phòng được ghi danh ở vị trí số 1 trong bảng xếp hạng Chỉ số xanh cấp tỉnh (PGI). Điều này khẳng định rõ nét quyết tâm của thành phố Hải Phòng trong việc cân bằng giữa phát triển kinh tế với bảo vệ môi trường, hướng tới mục tiêu phát triển bền vững trong bối cảnh biến đổi khí hậu toàn cầu.

Năm 2025, thành phố Hải Phòng đề ra 3 nhiệm vụ trọng tâm để triển khai thực hiện là: 1- Giảm phát thải CO2 tại huyện Cát Hải, giảm khí CO2, khí mê-tan trong lĩnh vực giao thông, vận tải; triển khai các biện pháp giảm phát thải khí nhà kính trong thương mại, dịch vụ, du lịch và đô thị. 2- Tập trung chuyển đổi các khu công nghiệp hiện hữu sang mô hình sinh thái, khuyến khích sử dụng vật liệu thân thiện môi trường và công nghệ các-bon thấp. 3- Phát triển theo hướng đô thị cảng biển xanh, văn minh, hiện đại; hình thành khu kinh tế ven biển phía nam thành phố Hải Phòng theo mô hình tăng trưởng xanh, kinh tế tuần hoàn và phát triển bền vững.

Phát triển đô thị xanh, giao thông xanh.

Năm 2025, thành phố Hải Phòng và tỉnh Hải Dương được hợp nhất với nhiều tiềm năng, lợi thế, cơ hội để mở rộng không gian, phát triển trở thành siêu đô thị, với quy mô diện tích khoảng 3.194,7km2, quy mô dân số gần 4,7 triệu người. Thành phố Hải Phòng có thêm không gian phát triển, mở rộng vùng đô thị - công nghiệp - logistics - nông nghiệp công nghệ cao; đồng thời, tích hợp thêm nguồn lực về lao động, hạ tầng và vị trí địa lý để hình thành cực tăng trưởng mới ở khu vực Bắc Bộ. Đặc biệt, Hải Phòng tiếp tục triển khai nhiều công trình trọng điểm theo Nghị quyết số 45-NQ/TW, ngày 24-1-2019 của Bộ Chính trị “Về xây dựng và phát triển thành phố Hải Phòng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045” với mục tiêu xây dựng đô thị hiện đại, bền vững có hệ thống giao thông xanh và đạt Net Zero vào năm 2050.

Để xây dựng, phát triển, hiện đại hóa đô thị mang đặc trưng, bản sắc riêng của thành phố biển, Hải Phòng bố trí nguồn lực hợp lý để tiếp tục đẩy mạnh chỉnh trang, nâng cấp đô thị trung tâm, nhất là khu đô thị dọc theo hai bờ các dòng sông chảy qua nội đô như: sông Tam Bạc, sông Cấm, sông Hạ Lý, sông Lạch Tray, tạo thành các cảnh quan, công trình công cộng phúc lợi xã hội toàn diện. Trọng tâm là phát triển đô thị đồng bộ, theo hướng tăng trưởng xanh, thông minh, bền vững, phát huy tối đa lợi thế; sử dụng hợp lý, hiệu quả nguồn lực; tăng cường liên kết phát triển với các tỉnh trong vùng, bảo đảm sử dụng hiệu quả quỹ đất xây dựng, đầu tư xây dựng đồng bộ cơ sở hạ tầng kỹ thuật - xã hội. Phát triển đô thị tạo sự phát triển cân đối, hài hòa giữa các khu vực, có trọng tâm, trọng điểm, gắn với phát triển nông thôn mới bền vững, chú trọng nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân, bảo đảm an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội và bảo vệ môi trường.

Là một trong những cảng biển lớn nhất cả nước, thành phố Hải Phòng đặc biệt chú trọng phát triển mô hình Cảng Xanh (Green Port), tiết kiệm năng lượng, giảm phát thải và bảo vệ môi trường. Đồng thời, nâng cao chất lượng dịch vụ logistics giá trị gia tăng, hình thành chuỗi cung ứng hoàn chỉnh, kết nối hiệu quả với các trung tâm sản xuất, tiêu dùng trong và ngoài nước. Công ty TNHH Cảng container quốc tế Tân Cảng Hải Phòng (TC-HICT) được Cục Hàng hải Việt Nam công nhận đạt chuẩn “cảng xanh” (tháng 11-2024), với số điểm 3,94/5. Việc các doanh nghiệp cảng biển chuyển đổi toàn bộ xe nâng, xe kéo, xe buýt nội bộ sang xe điện; đồng thời, áp dụng hệ thống quản lý cảng bằng phần mềm điện tử, hóa đơn điện tử… giúp nâng cao hiệu quả vận hành và tiết kiệm nhiều chi phí năng lượng. Nhiều doanh nghiệp kinh doanh vận tải của Thành phố tích cực chuyển đổi xanh để tăng năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững. Năm 2023, một doanh nghiệp tại thành phố Hải Phòng đã tiên phong đưa vào hoạt động kinh doanh 450 xe taxi điện, đạt kết quả tích cực; doanh nghiệp dự kiến đưa tổng số xe taxi vào hoạt động lên 1.500 chiếc trong năm 2025…

Thích ứng với biến đổi khí hậu.

Thành phố Hải Phòng tăng cường công tác quản lý, giám sát, quan tâm ứng phó biến đổi khí hậu. Trọng tâm là phát triển bền vững đô thị, tập trung vào kết nối đô thị và liên kết vùng, bảo đảm phát triển bền vững về môi trường, an ninh nguồn nước và giảm ngập úng đô thị, thích ứng với biến đổi khí hậu khu vực, nâng cấp không gian công cộng và nâng cao năng lực chống chịu của đô thị. Cụ thể, giảm ngập lụt đô thị và thích ứng với biến đổi khí hậu cho đô thị nội đô thành phố Hải Phòng bằng các hoạt động xây dựng và nâng cấp cải tạo hệ thống tiêu thoát nước. Cải thiện điều kiện môi trường theo hướng thích ứng biến đổi khí hậu, kết hợp giữa thoát nước, cải thiện vệ sinh môi trưởng, phát triển không gian và tạo môi trường cảnh quan đô thị, tạo động lực phát triển xanh và các dịch vụ tiên tiến, nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân khu vực nội đô. Kết nối giao thông khu vực, nhằm tạo động lực phát triển trục kinh tế biển Tây Bắc - Đông Nam, thúc đẩy phát triển logistics, hướng tới mục tiêu xây dựng và phát triển thành phố Hải Phòng thành trung tâm liên kết vùng. Nâng cao năng lực quản lý rủi ro ngập lụt và kiểm soát chất lượng nước các lưu vực sông, bảo đảm cung cấp nước an toàn và bền vững bằng cách xây dựng, đào tạo và chuyển giao công nghệ, với hệ thống quản lý và giám sát thông minh, góp phần vào công cuộc cải cách hành chính, hình thành và phát triển thành phố thông minh Hải Phòng.

Thu hút doanh nghiệp sử dụng công nghệ xanh và năng lượng tái tạo.

Thành phố Hải Phòng đẩy mạnh phát triển năng lượng tái tạo gắn với phát triển kinh tế xanh bằng cách khởi động các dự án năng lượng sạch (điện gió, điện mặt trời tại đặc khu Bạch Long Vỹ), ban hành kế hoạch tăng trưởng xanh, xây dựng các khu công nghiệp sinh thái (DEEP C, Nam Cầu Kiền) và khuyến khích doanh nghiệp áp dụng công nghệ xanh, tuần hoàn, tiết kiệm năng lượng, cùng với việc phát triển kinh tế số trong quản lý và vận hành. Khu công nghiệp Nam Cầu Kiền là khu công nghiệp sinh thái do người Việt Nam làm chủ đầu tư đã tiên phong thu hút các dự án không gây ô nhiễm môi trường, phù hợp với tiêu chí là khu công nghiệp sinh thái, kinh tế tuần hoàn. Đến nay, diện tích đất công nghiệp trong Khu công nghiệp Nam Cầu Kiền cơ bản được lấp đầy, với khoảng 94 doanh nghiệp; trong đó, khoảng 50% là doanh nghiệp FDI đến từ các quốc gia, vùng lãnh thổ như: Trung Quốc, Đài Loan (Trung Quốc), Hồng Kông (Trung Quốc), Singapore, Nhật Bản, Hàn Quốc, Italia, Hà Lan...

Bài học kinh nghiệm trong chuyển đổi xanh

Thứ nhất, tăng cường vai trò lãnh đạo của Đảng bộ, quản lý, điều hành của chính quyền thành phố. Thành ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân thành phố Hải Phòng luôn quán triệt, xác định bảo vệ môi trường, chuyển đổi xanh, phát triển kinh tế xanh là một nội dung trọng tâm trong phát triển bền vững. Công tác lãnh đạo, chỉ đạo được triển khai đồng bộ, liên thông từ cấp thành phố đến các xã, phường, bảo đảm thống nhất trong nhận thức và hành động. Thành ủy Hải Phòng đã ban hành nhiều chủ trương, nghị quyết và chương trình hành động, trong đó có các nhiệm vụ, chỉ tiêu liên quan đến tăng trưởng xanh, chuyển đổi xanh, phát triển kinh tế tuần hoàn, quản lý hiệu quả tài nguyên và ứng phó với biến đổi khí hậu. Ủy ban nhân dân thành phố cụ thể hóa bằng kế hoạch hành động, quy chế phối hợp và cơ chế giám sát, gắn trách nhiệm người đứng đầu với kết quả thực hiện. Thành phố Hải Phòng đã ban hành Kế hoạch hành động tăng trưởng xanh giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn 2050, kèm cơ chế phân công nhiệm vụ cho từng sở, ngành, địa phương; thành lập Ban Chỉ đạo tăng trưởng xanh cấp thành phố do Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố làm Trưởng ban, có nhiệm vụ đôn đốc, kiểm tra và định kỳ đánh giá kết quả, gắn với công tác đánh giá cán bộ, bình xét thi đua khen thưởng hằng năm; đồng thời, phối hợp với Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội triển khai các phong trào bảo vệ môi trường như: Tuyến đường “xanh - sạch - đẹp”, khu dân cư không rác thải nhựa, ngày chủ nhật xanh, doanh nghiệp xanh - khu công nghiệp xanh,…

Thứ hai, phát huy vai trò của Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể. Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội thành phố không ngừng đổi mới nội dung, phương thức hoạt động, trở thành cầu nối vững chắc giữa Đảng, chính quyền với nhân dân, góp phần củng cố sự đồng thuận xã hội, tích cực vận động đoàn viên, hội viên, nhân dân thực hiện tốt chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước trong phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh, bảo đảm quốc phòng, an ninh gắn với chuyển đổi xanh, phát triển kinh tế tuần hoàn, bảo vệ môi trường…

Phong trào xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh ghi dấu ấn rõ nét, với hơn 30.000 hộ dân hiến trên 730.000m² đất, cải tạo gần 15.000m ngõ, ngách, trồng 360.000 cây xanh... Đến nay, thành phố Hải Phòng có 100% số xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao. Công tác giám sát, phản biện xã hội được duy trì, với gần 1.500 cuộc giám sát, kịp thời giúp cấp ủy, chính quyền các cấp phát hiện và xử lý nghiêm nhiều vụ, việc phức tạp liên quan đến lấn chiếm đất, sử dụng đất trái pháp luật, vi phạm pháp luật về môi trường...

Thứ ba, đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao nhận thức và hành động của người dân. Thành phố đã đẩy mạnh tuyên truyền các quy định của Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 và các văn bản quy định chi tiết hướng dẫn thi hành Luật. Lồng ghép nội dung về kinh tế tuần hoàn, kinh tế xanh, phát triển bền vững trong việc xây dựng, thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, cơ quan, đơn vị. Định kỳ ra quân vệ sinh môi trường, trồng cây, cải thiện, phục hồi môi trường tại các đô thị, khu dân cư và vùng lân cận, nhất là trên các hồ, sông, kênh, rạch; làm sạch biển, khu vực ven bờ. Tăng cường tuyên truyền, phổ biến, giáo dục trong các chương trình đào tạo, nhằm nâng cao nhận thức, ý thức và trách nhiệm của cộng đồng trong việc bảo vệ, giữ gìn, bảo đảm vệ sinh môi trường trên địa bàn. Kiểm soát, giám sát đối với khu vực tập trung nhiều nguồn phát thải tại các khu công nghiệp, cụm công nghiệp, làng nghề, lưu vực sông, “điểm nóng” về ô nhiễm môi trường...

Thứ tư, huy động hiệu quả các nguồn lực xã hội. Thực hiện mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội để nhân dân được sống trong môi trường “xanh, sạch, đẹp”, Thành phố Hải Phòng giao cho các cơ quan chức năng nghiên cứu, tham mưu xây dựng đề án chuyển đổi xanh toàn diện, qua đó huy động cả hệ thống chính trị và người dân thành phố cùng vào cuộc tham gia. Các chính sách ưu đãi, hỗ trợ doanh nghiệp chuyển đổi công nghệ, áp dụng tiêu chuẩn môi trường xanh được triển khai linh hoạt. Nhiều doanh nghiệp trong và ngoài nước, tổ chức quốc tế tích cực tham gia đầu tư phát triển hạ tầng xanh, kinh tế xanh...

Có thể khẳng định rằng, kết quả và bài học kinh nghiệm trong chuyển đổi xanh của thành phố Hải Phòng thời gian qua, dưới sự lãnh đạo của Đảng bộ thành phố có ý nghĩa rất quan trọng, khẳng định quyết tâm chính trị cao và tầm nhìn chiến lược của Đảng bộ thành phố trong phát triển bền vững. Những kinh nghiệm quý báu về lãnh đạo, quản lý và huy động sức mạnh toàn dân là nền tảng quan trọng để thành phố Hải Phòng tiếp tục vươn lên, trở thành thành phố công nghiệp hiện đại, thông minh, sinh thái - trung tâm tăng trưởng xanh của khu vực và cả nước./.