G20 tái khẳng định cam kết với chủ nghĩa đa phương

* Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc thông qua nghị quyết thành lập lực lượng quốc tế tại Gaza

Ngày 17-11-2025 (theo giờ New York), Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc đã thông qua nghị quyết lịch sử về việc thành lập một lực lượng quốc tế tại Gaza, nhằm khôi phục trật tự, bảo vệ dân thường và mở đường cho công cuộc viện trợ và tái thiết quy mô lớn tại vùng lãnh thổ này.

Tại cuộc họp kín cùng ngày diễn ra ở trụ sở Liên hợp quốc, cơ quan quyền lực nhất Liên hợp quốc đã thông qua nghị quyết do Mỹ bảo trợ nói trên với 13 phiếu thuận và không có thành viên nào phản đối.

Hai ủy viên thường trực Hội đồng Bảo an là Nga và Trung Quốc bỏ phiếu trắng.

Bày tỏ trân trọng việc Hội đồng Bảo an thông qua nghị quyết, Đại sứ Mỹ Mike Waltz đánh giá đây là một "nghị quyết lịch sử và mang tính xây dựng", qua đó mở ra hướng đi mới cho khu vực Trung Đông. Sự kiện này là "một bước tiến quan trọng nữa" hướng đến một Gaza ổn định, thịnh vượng, đồng thời mở ra không gian cho một Nhà nước Palestine trong tương lai và cho phép Israel sống trong hòa bình, an ninh.

Nghị quyết của Hội đồng Bảo an cho phép thành lập Lực lượng Ổn định Quốc tế (ISF) nhằm phối hợp Ai Cập, Israel và lực lượng cảnh sát được huấn luyện mới của Palestine để bảo vệ các khu vực ranh giới và phi quân sự Dải Gaza.

ISF cũng đảm đương nhiệm vụ "giải giáp vĩnh viễn vũ khí của các nhóm vũ trang phi nhà nước", bảo vệ dân thường và đảm bảo an ninh cho các hành lang viện trợ nhân đạo.

Bên cạnh đó, một cơ quan điều hành giai đoạn chuyển tiếp có tên là “Hội đồng Hòa bình” cũng sẽ được thành lập do Tổng thống Mỹ Donald Trump làm Chủ tịch trên danh nghĩa và có nhiệm kỳ tới cuối năm 2027.

Nghị quyết đồng thời đề cập đến khả năng thành lập một Nhà nước Palestine tương lai, trong đó nêu rõ một khi Chính quyền Palestine thực hiện các cải cách theo yêu cầu và việc tái thiết Gaza diễn ra thuận lợi, "các điều kiện cuối cùng có thể được đưa ra để mở đường cho quyền tự quyết của người dân Palestine và thành lập Nhà nước Palestine"./.

* G20 tái khẳng định cam kết với chủ nghĩa đa phương

Hội nghị thượng đỉnh Nhóm các nền kinh tế phát triển và mới nổi hàng đầu thế giới (G20) đã bế mạc chiều 23-11-2025 tại Johannesburg (Nam Phi), kết thúc 2 ngày làm việc với việc thông qua tuyên bố chung kêu gọi hòa bình cũng như các biện pháp bảo vệ nguồn cung cấp khoáng sản thiết yếu trên toàn cầu.

Phát biểu tại lễ bế mạc, Tổng thống nước chủ nhà Cyril Ramaphosa khẳng định, Tuyên bố của các nhà lãnh đạo G20 thể hiện "cam kết liên tục đối với hợp tác đa phương," bất chấp sự vắng mặt của Mỹ - lần đầu tiên trong lịch sử diễn đàn này.

Ông nhấn mạnh bản tuyên bố chung cho thấy các "mục tiêu chung vượt qua khác biệt" giữa các nhà lãnh đạo thế giới, đồng thời phản ánh nỗ lực của Nam Phi - với tư cách chủ nhà - trong việc thúc đẩy giải quyết một loạt thách thức toàn cầu như khủng hoảng khí hậu, giúp đỡ các nước đang phát triển thích ứng với thảm họa thời tiết ngày càng trầm trọng, chuyển đổi sang năng lượng sạch và giảm chi phí nợ quá cao.

Hội nghị G20 lần này đánh dấu lần đầu tiên Mỹ không cử phái đoàn tới cuộc họp thường niên của lãnh đạo 19 nền kinh tế lớn cùng Liên minh châu Âu (EU), mặc dù Mỹ sẽ đảm nhận chức Chủ tịch G20 vào năm sau.

Tổng thống Mỹ Donald Trump vắng mặt tại hội nghị thượng đỉnh Johannesburg sau khi ông rút Mỹ khỏi các sự kiện đa phương khác và bất đồng với Chính phủ Nam Phi trong một loạt vấn đề, trong đó có việc cáo buộc đối xử không công bằng với cộng đồng người da trắng ở Nam Phi, điều đã bị Pretoria bác bỏ.

Tại hội nghị G20, Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường mang đến thông điệp thúc đẩy chủ nghĩa đa phương, kêu gọi đoàn kết và tự do thương mại. Ông cho rằng sự khác biệt về lợi ích giữa các bên và những hạn chế của một số cơ chế hợp tác toàn cầu là trở ngại lớn đối với đoàn kết quốc tế.

Thủ tướng Lý Cường kêu gọi xây dựng "trật tự thương mại và kinh tế quốc tế công bằng, cởi mở hơn", đồng thời nhấn mạnh nhu cầu phải cải cách các thể chế toàn cầu. Để đạt được mục tiêu đó, ông khuyến nghị các nước đang phát triển có tiếng nói lớn hơn trong các thể chế này.

Hội nghị thượng đỉnh G20, quy tụ gần 20 nhà lãnh đạo thế giới, đã thông qua tuyên bố chung trong ngày đầu tiên hội họp, kêu gọi hòa bình ở nhiều quốc gia và khu vực trên thế giới, cũng như các biện pháp bảo vệ nguồn cung cấp khoáng sản thiết yếu trên toàn cầu.

Bộ trưởng Quan hệ và Hợp tác Quốc tế Nam Phi Ronald Lamola khẳng định việc G20 thông qua tuyên bố là một "thắng lợi của chủ nghĩa đa phương".

* COP30 khép lại với các cam kết về khí hậu, tài chính và rừng nhiệt đới

Gần 200 quốc gia ký kết thỏa thuận tại COP30 nhằm giảm khí thải, bảo vệ rừng và tăng tài chính khí hậu, dù không đạt mục tiêu loại bỏ nhiên liệu hóa thạch.

Ngày 22-11-2025 (giờ địa phương), gần 200 quốc gia đã ký kết một thỏa thuận khiêm tốn tại Hội nghị lần thứ 30 các bên tham gia Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu (COP30), khi nhiều nước chấp nhận những điều khoản ít tính cam kết hơn về việc loại bỏ nhiên liệu hóa thạch để duy trì sự thống nhất.

Các nước đã thông qua thỏa thuận sau 2 tuần đàm phán căng thẳng, với sự vắng mặt đáng chú ý của Tổng thống Mỹ Donald Trump.

Những vấn đề gai góc nhất đã được tập hợp lại thành một hiệp ước "mutirao" - khẩu hiệu của hội nghị thượng đỉnh - theo ngôn ngữ Tupi-Guarani có nghĩa là "nỗ lực tập thể".

Thỏa thuận bao gồm một sáng kiến cho phép các quốc gia hợp tác trên cơ sở tự nguyện để giảm lượng khí thải carbon và nỗ lực hạn chế sự nóng lên toàn cầu ở mức 1,5 độ C so với thời kỳ tiền công nghiệp.

Hiệp ước cũng ghi nhận cam kết của tất cả các quốc gia tại COP28 ở Dubai về việc "chuyển dịch khỏi nhiên liệu hóa thạch" - nhưng cụm từ chính xác này, vốn đã trở nên nhạy cảm về mặt chính trị, đã không được đưa vào văn kiện.

Bất chấp áp lực từ hơn 80 quốc gia từ châu Âu, Mỹ La-tinh đến Thái Bình Dương, hội nghị đã không thông qua một "lộ trình" để loại bỏ nhiên liệu hóa thạch. Thay vào đó, Chủ tịch COP30, Andre Correa do Lago, đã đề xuất lập một lộ trình cho các quốc gia sẵn sàng tham gia trên cơ sở tự nguyện và một kế hoạch khác nhằm ngăn chặn nạn phá rừng.

Trong một chiến thắng cho các nước đang phát triển tại COP30, thỏa thuận cuối cùng "kêu gọi nỗ lực tăng ít nhất gấp 3 lần nguồn tài chính cho thích ứng biến đổi khí hậu vào năm 2035".

Bên cạnh đó, lần đầu tiên thương mại được đưa vào văn kiện cuối cùng như một trụ cột, với cuộc đối thoại kéo dài 3 năm trong khuôn khổ khí hậu. Điều này phản ánh quan ngại của một số quốc gia, trong đó có Trung Quốc, rằng các biện pháp thương mại, như đánh thuế đối với hàng hóa phát thải carbon cao, có thể làm suy giảm nguồn thu xuất khẩu hoặc tạo rào cản đối với xuất khẩu công nghệ xanh.

Tại COP30, 7 nước gồm Anh, Pháp, Canada, Đức, Na Uy, Nhật Bản và Kazakhstan, đã ký tuyên bố cam kết đạt mức phát thải methane “gần bằng 0” trong toàn bộ ngành nhiên liệu hóa thạch. Cắt giảm phát thải methane được coi là một trong những cách nhanh nhất để kìm hãm tốc độ nóng lên toàn cầu. Methane là khí gây hiệu ứng nhà kính nhiều thứ hai sau CO2.

Ngoài ra, chủ nhà Brazil cũng công bố một cơ chế đầu tư toàn cầu mới đề xuất chi trả lợi nhuận cho các quốc gia sở hữu nhiều rừng, theo từng héc-ta rừng còn nguyên vẹn.

* Tổng thống Mỹ duyệt kế hoạch 28 điểm nhằm giải quyết xung đột tại Ukraine

Ngày 19-11-2025, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã nhất trí với kế hoạch gồm 28 điểm nhằm hướng tới giải pháp cho cuộc xung đột giữa Nga và Ukraine.

Kênh NBC News dẫn lời một quan chức cấp cao trong chính quyền Mỹ cho biết, bản kế hoạch mới do Washington xây dựng đặt trọng tâm vào việc thiết lập các cơ chế bảo đảm an ninh cho cả hai bên, nhằm tạo nền tảng cho một nền hòa bình bền vững.

Để hoàn thiện đề xuất, nhiều nhân vật có ảnh hưởng trong chính quyền Mỹ đã tham gia, gồm Đặc phái viên Steve Witkoff, Phó Tổng thống JD Vance, Ngoại trưởng Marco Rubio và ông Jared Kushner - con rể Tổng thống Trump.

Bản đề xuất được đánh giá là lấy cảm hứng từ nỗ lực thành công của ông Trump trong thỏa thuận Gaza, xoay quanh 4 trụ cột chính gồm thúc đẩy hòa bình tại Ukraine, bảo đảm an ninh, củng cố an ninh châu Âu và định hình quan hệ tương lai giữa Mỹ với Nga và Ukraine./.

Huy Nam (tổng hợp)