Một số vấn đề đặt ra trong quá trình thực hiện Điều lệ Đảng và các quy định, hướng dẫn thi hành Điều lệ Đảng từ thực tiễn tỉnh Bắc Giang

Chủ động, nghiêm túc trong triển khai thực hiện

Đến ngày 1-3-2025, Bắc Giang có 14 đảng bộ trực thuộc Tỉnh ủy (7 đảng bộ huyện, 2 đảng bộ thị xã, 1 đảng bộ thành phố và 4 đảng bộ tương đương cấp huyện); 590 tổ chức cơ sở đảng (345 đảng bộ cơ sở, 245 chi bộ cơ sở); 4.509 chi bộ trực thuộc đảng ủy cơ sở, 9 đảng bộ bộ phận với 91.218 đảng viên.

Thực hiện Điều lệ Đảng (khóa XI) và các quy định, hướng dẫn thi hành Điều lệ Đảng (khóa XI, XII, XIII); những năm qua, Tỉnh ủy, Ban Thường vụ Tỉnh ủy và các cấp ủy, tổ chức đảng trong Đảng bộ tỉnh Bắc Giang đã nghiêm túc quán triệt, thi hành Điều lệ Đảng và các quy định, hướng dẫn của Trung ương Đảng. Ngay sau mỗi kỳ đại hội, các cấp ủy đã kịp thời ban hành quy chế làm việc; các nghị quyết, chỉ thị, đề án, kế hoạch, kết luận cụ thể hóa Điều lệ Đảng và các quy định, hướng dẫn thi hành Điều lệ Đảng nhằm triển khai thực hiện phù hợp với thực tiễn của địa phương. Trong lãnh đạo tổ chức thực hiện, các cấp ủy có nhiều đổi mới, sáng tạo; bảo đảm thực hiện đồng bộ giữa chủ trương của Đảng với cơ chế, chính sách, nhiệm vụ, giải pháp cụ thể của chính quyền các cấp; thường xuyên đổi mới tác phong, lề lối làm việc theo hướng sâu sát, cụ thể, quyết liệt, có trọng tâm, trọng điểm, nhất là các vấn đề bức xúc ở cơ sở để ban hành văn bản lãnh đạo, chỉ đạo giải quyết kịp thời, hiệu quả các vấn đề thực tiễn đặt ra.

Ban Thường vụ Tỉnh ủy Bắc Giang chỉ đạo ban hành hướng dẫn về nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ; hướng dẫn cán bộ, công chức các cơ quan tham mưu, giúp việc của Tỉnh ủy về dự sinh hoạt đảng ủy xã, phường, thị trấn và chi bộ thôn, bản, tổ dân phố; ban hành 25 tiêu chí chấm điểm, đánh giá chất lượng sinh hoạt chi bộ; các huyện ủy, thành ủy định kỳ 6 tháng kiểm tra và báo cáo kết quả sinh hoạt chi bộ trong toàn Đảng bộ. Một số hình thức sinh hoạt chi bộ hiệu quả, có thể nhân rộng như: (1) Hằng năm, mỗi đảng bộ xã, phường, thị trấn chọn 2 chi bộ sinh hoạt điểm (một chi bộ sinh hoạt thường kỳ, một chi bộ sinh hoạt chuyên đề); (2) Mỗi đảng bộ xã, phường, thị trấn chọn hình thức sinh hoạt chi bộ luân phiên và mời các đồng chí bí thư chi bộ trong đảng bộ đến dự để học tập kinh nghiệm; (3) Đảng ủy xã, phường, thị trấn giao ủy ban kiểm tra đảng ủy định kỳ hằng quý, 6 tháng kiểm tra sổ ghi nghị quyết của chi bộ, giúp chi bộ khắc phục hạn chế trong ghi biên bản sinh hoạt chi ủy, chi bộ; (4) Thực hiện nghiêm việc chấm điểm, đánh giá chất lượng sinh hoạt chi bộ hằng tháng sau mỗi buổi sinh hoạt chi bộ thường kỳ...

Ban Thường vụ Tỉnh ủy Bắc Giang ban hành Chỉ thị số 14-CT/TU, ngày 30-9-2021 “Về nâng tỷ lệ đảng viên trong đội ngũ trưởng thôn, bản, tổ dân phố”; theo đó, các đồng chí bí thư huyện ủy, thành ủy chịu trách nhiệm về kết quả nâng tỷ lệ trưởng thôn là đảng viên; kết quả thực hiện là một trong những tiêu chí để đánh giá, chấm điểm đảng bộ, ban thường vụ huyện ủy, thành ủy; đồng thời để xem xét, đánh giá, chấm điểm, xếp loại người đứng đầu địa phương hằng năm. Đến nay, tỷ lệ trưởng thôn là đảng viên ở Bắc Giang đạt 94,8%, tăng 16,8% so với năm 2020.

Tỉnh ủy Bắc Giang chỉ đạo khắc phục những hạn chế, yếu kém qua kiểm điểm, đánh giá, xếp loại chất lượng hằng năm. Theo đó, các cấp ủy, tổ chức đảng căn cứ kết quả đánh giá, xếp loại chất lượng của năm trước; rà soát những tồn tại, hạn chế tự chỉ ra qua kiểm điểm và được cấp ủy cấp trên chỉ ra hoặc gợi ý kiểm điểm (nếu có) để xây dựng kế hoạch khắc phục, đề ra các chỉ tiêu, nhiệm vụ, giải pháp cụ thể, xây dựng tổ chức đảng hoàn thành tốt nhiệm vụ trở lên. Gắn trách nhiệm của đồng chí cấp ủy viên, ủy viên ban thường vụ cấp trên trực tiếp trong chỉ đạo khắc phục hạn chế, yếu kém của tổ chức đảng cấp dưới được phân công phụ trách. Việc khắc phục những hạn chế, yếu kém được thực hiện theo phương châm “Các cấp ủy, tổ chức đảng tự khắc phục là chính, có sự chỉ đạo, hướng dẫn của cấp ủy cấp trên trực tiếp”. Kết quả, hằng năm đã khắc phục trên 80% những hạn chế, yếu kém.

Ban Thường vụ Tỉnh ủy Bắc Giang ban hành Chỉ thị số 10-CT/TU, ngày 30-8-2021 “Về nâng cao chất lượng kiểm điểm, tự phê bình và phê bình các biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong sinh hoạt cấp ủy, chi bộ”. Hằng quý, bí thư cấp ủy cơ sở chuẩn bị nội dung kiểm điểm tập thể cấp ủy; tổ chức kiểm điểm trong tập thể cấp ủy. Ban thường vụ cấp ủy cấp huyện và tương đương hằng quý gợi ý kiểm điểm đối với cá nhân, tổ chức đảng thuộc quyền quản lý nếu có biểu hiện vi phạm; phân công đồng chí ủy viên ban thường vụ phụ trách đơn vị dự và chỉ đạo kiểm điểm, làm rõ biểu hiện vi phạm.

Ban Thường vụ Tỉnh ủy Bắc Giang ban hành Chỉ thị số 26-CT/TU, ngày 2-6-2023 “Về chấn chỉnh tác phong, lề lối làm việc và nâng cao trách nhiệm trong thực thi nhiệm vụ đáp ứng yêu cầu trong tình hình mới”. Theo đó, các cấp ủy, tổ chức đảng, cán bộ, đảng viên đổi mới phong cách, lề lối làm việc; xây dựng tác phong làm việc khoa học, tập thể, dân chủ, bám sát thực tiễn, nói, viết đi đôi với làm; phát huy vai trò nêu gương của người đứng đầu cấp ủy, chính quyền các cấp trong thực hiện nhiệm vụ.

Để nâng cao chất lượng công tác kết nạp đảng viên, Ban Thường vụ Tỉnh uỷ Bắc Giang ban hành Chỉ thị số 32-CT/TU, ngày 3-6-2024 “Về tăng cường công tác phát triển đảng viên đối với học sinh, sinh viên trên địa bàn tỉnh”; chỉ đạo ban hành hướng dẫn về công tác phát triển đảng viên đối với học sinh. Kết quả, bình quân hằng năm kết nạp được trên 100 học sinh vào Đảng.

Những kết quả trong thực hiện Điều lệ Đảng và các quy định, hướng dẫn thi hành Điều lệ Đảng của Đảng bộ tỉnh Bắc Giang đã góp phần nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của các cấp ủy, tổ chức đảng trong Đảng bộ; nâng cao hiệu lực, hiệu quả chỉ đạo, điều hành của chính quyền các cấp; xây dựng hệ thống chính trị của tỉnh ngày càng trong sạch, vững mạnh.

Một số khó khăn, vướng mắc trong thực hiện Điều lệ Đảng và các quy định, hướng dẫn thi hành Điều lệ Đảng

Việc phân công nhiệm vụ cho đảng viên ở một số chi bộ thôn, bản, tổ dân phố có đông đảng viên và việc quản lý, đánh giá thực hiện nhiệm vụ đối với đảng viên đi làm kinh tế xa nơi cư trú gặp nhiều khó khăn.

Một số cấp ủy, tổ chức đảng còn lúng túng khi xem xét công nhận đảng viên chính thức đối với trường hợp đảng viên dự bị bị kỷ luật khiển trách, cảnh cáo nhưng chưa đến mức phải xóa tên; dẫn đến không thống nhất về thời gian dự bị, kéo dài thời gian dự bị (trên 12 tháng).

Quy định về điều kiện xem xét quyết định miễn sinh hoạt đảng cho đảng viên chưa đầy đủ, chặt chẽ, dẫn đến khó khăn khi thực hiện; có đảng viên xin miễn sinh hoạt do sức khỏe, nhưng thực tế sức khỏe tốt hơn một số đảng viên đang sinh hoạt.

Nguyên tắc tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách trong tổ chức và hoạt động của Đảng có nội dung chưa cụ thể với tình hình thực tế, nhất là về trách nhiệm giữa tập thể, cá nhân và người đứng đầu, nên khó xác định trách nhiệm của cá nhân khi tập thể sai phạm. Việc thực hiện chế độ tự phê bình và phê bình còn gặp khó khăn, vướng mắc, nhất là việc tự phê bình và phê bình những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”.

Theo quy định thi hành Điều lệ Đảng, cấp ủy phải xây dựng quy chế làm việc; tuy nhiên, theo Quy định số 66-QĐ/TW, ngày 6-2-2017 của Ban Chấp hành Trung ương “Về thể loại, thẩm quyền ban hành và thể thức văn bản của Đảng”, chi bộ cơ sở và chi bộ trực thuộc đảng ủy cơ sở không có thẩm quyền ban hành quy chế; đối với chi bộ (cả chi bộ cơ sở), có chi bộ có chi ủy, có chi bộ không có chi ủy; do vậy việc xây dựng quy chế làm việc của cấp ủy hay quy chế làm việc của chi bộ (đối với chi bộ không có chi ủy), chi bộ không có chi ủy có phải xây dựng quy chế làm việc không là chưa thống nhất trong toàn Đảng. Chưa có quy định cụ thể về chức năng, nhiệm vụ của đảng bộ bộ phận, nên hoạt động của đảng bộ bộ phận còn vướng mắc, hiệu quả chưa cao. 

Việc sinh hoạt chi bộ ở những chi bộ thôn, tổ dân phố có đông đảng viên gặp khó khăn do cơ sở vật chất, nhà văn hóa thôn, tổ dân phố ở một số nơi chật hẹp, chưa đáp ứng được nhu cầu sinh hoạt chi bộ nếu đảng viên của chi bộ tham gia sinh hoạt đầy đủ 100% (Đảng bộ tỉnh Bắc Giang có nhiều chi bộ thôn, tổ dân phố có trên 100 đảng viên, có chi bộ có 176 đảng viên). Việc sinh hoạt định kỳ mỗi năm hai lần đối với đảng bộ cơ sở còn gặp nhiều khó khăn, nhất là các đảng bộ có đông đảng viên (Đảng bộ tỉnh Bắc Giang có một số đảng bộ cơ sở xã, phường, thị trấn có đông đảng viên, có đảng bộ trên 1.000 đảng viên).

Một số kiến nghị

Để thực hiện thống nhất trong toàn Đảng; đồng thời giải quyết, tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong thực tiễn, xin đề xuất một số nội dung sau:

Một là, về thời gian dự bị đối với đảng viên dự bị bị kỷ luật, đề nghị bổ sung quy định theo hướng: Đối với đảng viên dự bị bị kỷ luật thì kéo dài thời gian dự bị (không quá 6 tháng đối với kỷ luật khiển trách, không quá 9 tháng đối với kỷ luật cảnh cáo).

Hai là, về quy định tuổi đảng của đảng viên và ngày vào Đảng. Đề nghị quy định thống nhất tuổi đảng của đảng viên và ngày vào Đảng được tính từ ngày cấp ủy có thẩm quyền ban hành quyết định kết nạp đảng viên để bảo đảm thống nhất giữa ngày vào Đảng và thời gian tính tuổi đảng của đảng viên.

Ba là, nghiên cứu, sửa đổi quy định việc kết nạp đảng viên đối với người lao động có thời gian làm việc liên tục từ 12 tháng trở lên trong các doanh nghiệp chưa có tổ chức đảng, vẫn thường trú ở nơi cư trú thì có thể xem xét kết nạp vào Đảng ở tổ chức đảng nơi cư trú (theo quy định phải kết nạp ở nơi làm việc). Sở dĩ như vậy là vì người lao động đi làm việc tại các khu, cụm công nghiệp trên địa bàn, hằng ngày vẫn đi về nơi cư trú và tham gia sinh hoạt đoàn ở địa phương; đồng thời, đây là nguồn phát triển đảng viên chủ yếu ở các thôn, tổ dân phố hiện nay.

Bốn là, nghiên cứu, sửa đổi, bổ sung mẫu Lý lịch của người xin vào Đảng; Lý lịch đảng viên; Lý lịch cán bộ (mẫu 2A, 2C); Bản khai lý lịch dùng cho công tác về bảo vệ chính trị nội bộ để bảo đảm đồng bộ, thống nhất và thuận lợi trong công tác quản lý cán bộ, đảng viên và phù hợp với các quy định, hướng dẫn hiện hành, nhất là những quy định về công tác bảo vệ chính trị nội bộ hiện nay.

Năm là, nghiên cứu, có chính sách đối với những đảng viên có tuổi đảng cao (như đảng viên được tặng Huy hiệu 50 năm tuổi đảng trở lên) nhưng không có lương hưu hoặc trợ cấp khác hằng tháng./.