Một số vấn đề cần quan tâm chỉ đạo khi tiến hành đại hội đảng bộ cơ sở

Đảng bộ cơ sở có vai trò hết sức quan trọng, là nơi trực tiếp triển khai thực hiện Nghị quyết của Đảng, đưa Nghị quyết vào cuộc sống. Vì vậy, trong những nhiệm kỳ qua, trước khi tiến hành đại hội đảng bộ cấp cơ sở Bộ Chính trị, Ban Bí thư Trung ương Đảng đã ban hành các chỉ thị chỉ đạo đại hội các cấp. Trên cơ sở đó, cấp ủy cấp trên có hướng dẫn cụ thể về yêu cầu, nội dung, quy trình tiến hành đại hội, từ khâu tuyên truyền nâng cao nhận thức cho cán bộ, đảng viên và nhân dân tạo khí thế mới trước khi tiến hành đại hội, chuẩn bị văn kiện đại hội, công tác nhân sự đại hội, quy trình tổ chức thực hiện đại hội.

Nhìn chung, việc chuẩn bị văn kiện đại hội đảng bộ cơ sở đã bám sát Nghị quyết của Trung ương, đánh giá đúng những ưu điểm, kết quả đạt được, hạn chế, thiếu sót, nguyên nhân, rút ra kinh nghiệm, biện pháp khắc phục, đề ra phương hướng, mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp và định hướng của địa phương, đơn vị, lấy ý kiến đóng góp vào việc xây dựng nghị quyết của Đảng bộ. Báo cáo kiểm điểm của cấp ủy đã nêu cao tinh thần tự phê bình và phê bình, đánh giá kết quả công tác lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức thực hiện nhiệm vụ chính xác, khách quan. Công tác nhân sự cấp ủy được chuẩn bị chu đáo, bảo đảm quy trình hướng dẫn của Trung ương và cấp ủy cấp trên. Những đảng viên được lựa chọn bầu vào cấp ủy về cơ bản bảo đảm phẩm chất chính trị, đạo đức lối sống; có trình độ về văn hóa, lý luận, nghiệp vụ chuyên môn, kiến thức quản lý kinh tế, công tác xây dựng Đảng; có phong cách lối sống gắn bó mật thiết với nhân dân.

Tuy nhiên, việc chuẩn bị và tiến hành đại hội đảng bộ cấp cơ sở các nhiệm kỳ qua còn bộc lộ một số hạn chế như: Công tác tuyên truyền về đại hội có lúc, có nơi chưa sâu rộng, chưa làm tốt công tác chính trị tư tưởng cho cán bộ, đảng viên và nhân dân, chưa chỉ đạo hoàn thành tốt các mục tiêu, nhiệm vụ chính trị, phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh… của địa phương, đơn vị.

Chuẩn bị văn kiện đại hội ở một số nơi còn chung chung, chưa nêu bật được những kết quả đạt được, những hạn chế, yếu kém, bài học kinh nghiệm để chỉ đạo thực hiện. Phương hướng, mục tiêu, chỉ tiêu, nhiệm vụ, giải pháp cho nhiệm kỳ tới còn dàn trải; tiếp thu những quan điểm chỉ đạo, chủ trương, định hướng lớn của Đảng để xây dựng dự thảo báo cáo chính trị của địa phương, đơn vị còn hạn chế. Báo cáo kiểm điểm của cấp ủy một số nơi còn chung chung, thiếu tính chiến đấu, tinh thần tự phê bình và phê bình còn thấp. Kiểm điểm thiếu sót, khuyết điểm chưa xác định rõ trách nhiệm của tập thể và cá nhân, chưa đề ra các biện pháp khắc phục thực sự hiệu quả.

Việc lấy ý kiến đóng góp vào các dự thảo văn kiện còn hạn chế, nhất là tuyên truyền để nhân dân tham gia đóng góp ý kiến. Đóng góp ý kiến của đảng viên trong đại hội còn ít.

Về công tác nhân sự, tuy được hướng dẫn cụ thể, song một số nơi chưa bám sát tiêu chuẩn và cơ cấu cấp ủy nên kết quả bầu cử chưa bảo đảm tiêu chuẩn, cơ cấu theo quy định. Việc đánh giá và xây dựng quy hoạch cán bộ thực hiện chưa chặt chẽ, còn hình thức, cá biệt có nơi chưa thực hiện đúng quy hoạch, một số cán bộ, đảng viên được bầu vào cấp ủy, sau đó lại phải đi học, đào tạo bồi dưỡng để bảo đảm tiêu chuẩn quy định. Tỷ lệ cán bộ nữ, cán bộ trẻ còn thấp. Số lượng cấp ủy viên được đổi mới chưa đạt tỷ lệ quy định (không dưới 1/3 tổng số cấp ủy viên). Do việc lựa chọn, đánh giá cán bộ, quy hoạch chưa chặt chẽ nên ở một số nơi cấp ủy viên chưa đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ được phân công, một số trường hợp còn vi phạm khuyết điểm phải xử lý kỷ luật.

Đại hội đảng bộ cơ sở giai đoạn 2025 - 2030 có nhiệm vụ hết sức quan trọng, nhằm phát huy cao vai trò lãnh đạo của Đảng ở các địa phương, đơn vị khi bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc. Từ những kinh nghiệm rút ra qua đại hội đảng bộ cơ sở các nhiệm kỳ trước và tình hình thực tế, các cấp ủy đảng cần quan tâm chỉ đạo thực hiện tốt một số nội dung sau:

Một là, quá trình chuẩn bị và tiến hành đại hội phải làm tốt công tác chính trị tư tưởng, nhất là công tác thông tin tuyên truyền nâng cao nhận thức cho cán bộ, đảng viên và nhân dân, tạo không khí phấn khởi chào mừng đại hội, bảo đảm sự đoàn kết thống nhất cao, tập trung lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện tốt các mục tiêu, nhiệm vụ chính trị, nhất là trong phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh, xây dựng Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh… gắn với đẩy mạnh phong trào thi đua yêu nước, tạo khí thế mới. Tập trung quán triệt sâu sắc trong đảng bộ, chi bộ Chỉ thị số 35/CT-TW, ngày 14-6-2024 của Bộ Chính trị về đại hội đảng bộ các cấp, tiến tới Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng; Hướng dẫn số 04-HD/TW, ngày 31-12-2024 của Ban Chấp hành Trung ương “Một số vấn đề cụ thể thực hiện quy chế bầu cử trong Đảng” và các hướng dẫn của các cơ quan có thẩm quyền, cấp ủy cấp trên để thực hiện tốt yêu cầu, nội dung, quy trình tổ chức đại hội đảng bộ cơ sở, bảo đảm đại hội được chỉ đạo thực hiện theo đúng nguyên tắc, quy định của Đảng. Nâng cao nhận thức cho cán bộ, đảng viên về ý thức trách nhiệm trong tham gia văn kiện, chuẩn bị nhân sự đại hội, đảm bảo dân chủ, công khai, ý thức trách nhiệm giữ vững đoàn kết, thống nhất trong Đảng.

Hai là, chuẩn bị văn kiện đại hội phải được tập trung chỉ đạo theo đúng hướng dẫn của cấp ủy cấp trên gồm 2 báo cáo: báo cáo chính trị và báo cáo kiểm điểm của cấp ủy nhiệm kỳ qua. Báo cáo chính trị trình đại hội phải được chuẩn bị kỹ lưỡng, đánh giá toàn diện, khách quan, đề ra mục tiêu, chỉ tiêu, nhiệm vụ, giải pháp có tính khả thi cho nhiệm kỳ tới. Báo cáo kiểm điểm của cấp ủy phải có tính chiến đấu, nêu cao tinh thần tự phê bình và phê bình; đánh giá khách quan, toàn diện, trung thực về kết quả công tác lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện trong nhiệm kỳ qua, việc học tập làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, quy định những điều đảng viên không được làm và quy định về trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, nhất là những người đứng đầu, trách nhiệm của cấp ủy trong xây dựng và thực hiện quy chế của Đảng, chỉ rõ nguyên nhân, những hạn chế, khuyết điểm, yếu kém, xác định rõ trách nhiệm của tập thể và cá nhân, đề ra biện pháp sửa chữa, khắc phục trong nhiệm kỳ tới.

Quá trình xây dựng dự thảo văn kiện đại hội phải bảo đảm dân chủ, phát huy trí tuệ của tập thể, lấy ý kiến đóng góp của chi bộ trực thuộc, ý kiến tham gia đóng góp của cán bộ, đảng viên và nhân dân. Khi tiến hành đại hội phải dành thời gian thoả đáng để thảo luận, phát huy trí tuệ, đề cao trách nhiệm của đại biểu, trong thảo luận phải tập trung lắng nghe ý kiến góp ý, tạo sự đoàn kết, thống nhất cao trong đại hội.

Ba là, về công tác chuẩn bị nhân sự và bầu cử của cấp ủy cần làm tốt khâu rà soát việc đánh giá và quy hoạch đội ngũ cấp ủy viên trong nhiệm kỳ qua làm cơ sở để lựa chọn nhân sự cấp ủy khóa mới bảo đảm sự kế thừa, đổi mới và phát triển, có cơ cấu và số lượng hợp lý. Cấp ủy khóa mới phải bảo đảm tiêu chuẩn: Có bản lĩnh chính trị vững vàng, có trí tuệ, phẩm chất đạo đức lối sống, năng lực, uy tín, thật sự là trung tâm đoàn kết, trong sạch, có phong cách lối sống lành mạnh, gắn bó mật thiết với nhân dân, có năng lực lãnh đạo đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong giai đoạn mới. Phải bảo đảm dân chủ, công khai, trung thực, khách quan, đoàn kết nội bộ, chú trọng giới thiệu những cán bộ tiêu biểu về bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo đức, có thành tích, hiệu quả trong công tác, được cán bộ và nhân dân tín nhiệm. Quan tâm giới thiệu những cán bộ trẻ, cán bộ nữ để bảo đảm tỷ lệ theo quy định (cấp ủy viên nữ từ 15% trở lên, cán bộ trẻ dưới 40 tuổi 10% trở lên). Làm tốt công tác thẩm định nhân sự, chủ động rà soát, thẩm tra, thẩm định kỹ về tiêu chuẩn theo hồ sơ đã được kê khai bảo đảm trung thực, khách quan.

Việc bầu đoàn đại biểu dự đại hội đảng bộ cấp trên căn cứ vào Điều lệ Đảng, quy chế bầu cử trong Đảng và hướng dẫn của cấp ủy cấp trên trực tiếp về số lượng, cơ cấu đại biểu. Những đồng chí được lựa chọn dự đại hội đảng bộ cấp trên phải là những đồng chí có bản lĩnh chính trị vững vàng, kiên định lý tưởng cách mạng, tiêu biểu về phẩm chất chính trị, đạo đức lối sống, có năng lực công tác, đại diện cho đảng bộ tham gia đóng góp ý kiến vào nội dung đại hội đảng bộ cấp trên.

Bốn là, chỉ đạo thực hiện tốt công tác bầu cử trong đại hội từ việc thành lập tổ kiểm phiếu bao gồm những đồng chí có năng lực, phẩm chất đạo đức trung thực, khách quan đến việc chuẩn bị phiếu bầu, hướng dẫn bầu cử, thu phiếu, kiểm phiếu bảo đảm nguyên tắc trong bầu cử.

Năm là, tăng cường công tác kiểm tra, giám sát trước, trong và sau đại hội. Đặc biệt, cần làm tốt công tác kiểm tra việc đánh giá cán bộ và quy hoạch cán bộ chuẩn bị nhân sự cho đại hội, bảo đảm không bỏ sót những cán bộ thực sự có đức, có tài, đồng thời không để lọt vào cấp ủy khóa mới những cán bộ bản lĩnh chính  trị không vững vàng, phẩm chất đạo đức, năng lực, uy tín giảm sút, ý thức tổ chức kỷ luật kém, mất đoàn kết, né tránh, sợ trách nhiệm, cơ hội chính trị, xu nịnh, chạy chọt, tham nhũng tiêu cực, vi phạm những điều đảng viên không được làm, quy định về kiểm soát quyền lực trong công tác cán bộ, kê khai tài sản không trung thực. Thực hiện kiểm tra hồ sơ nhân sự của người ứng cử bao gồm lý lịch, kiểm điểm cá nhân, đánh giá nhận xét của cấp ủy, kê khai tài sản cá nhân, quy hoạch lựa chọn cấp ủy, tăng cường giám sát việc thực hiện tổ chức bầu cử bảo đảm trung thực, khách quan, đúng quy định của Điều lệ Đảng. Chỉ đạo thực hiện tốt việc xây dựng quy chế của đại hội, quy chế bầu cử, thực hiện nghiêm túc quy chế đề ra. Những trường hợp có đơn thư tố cáo, khiếu nại phải được rà soát kiểm tra chặt chẽ, các cơ quan chức năng xem xét, kết luận để khi tiến hành đại hội không còn ý kiến thắc mắc, khiếu kiện về nhân sự.

Sáu là, ngay sau đại hội thực hiện việc phân công cấp ủy khóa mới theo phương án nhân sự đại hội và yêu cầu của tình hình thực tiễn, có phương án bố trí sắp xếp đối với những cán bộ không tái cử phù hợp với nguyện vọng cá nhân theo chính sách của Đảng, Nhà nước gắn với việc sắp xếp tổ chức bộ máy của địa phương. Tổ chức hội nghị tổng kết rút kinh nghiệm tổ chức đại hội, đánh giá đúng những kết quả đạt được và những hạn chế, thiếu sót trong quá trình chuẩn bị, tiến hành đại hội, trong đó quan tâm lấy ý kiến rút kinh nghiệm về văn kiện và nhân sự đại hội, đồng thời nhanh chóng triển khai những nhiệm vụ trọng tâm của đảng bộ ngay sau đại hội.

Thực hiện tốt những nội dung trên tin rằng sẽ góp phần tích cực vào thành công đại hội đảng bộ cấp cơ sở nhiệm kỳ tới./.