Tăng cường trách nhiệm nêu gương của người đứng đầu trong công tác kiểm tra, giám sát và thi hành kỷ luật đảng

Trách nhiệm nêu gương của người đứng đầu trong công tác kiểm tra, giám sát và thi hành kỷ luật đảng

Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn chỉ rõ: “Cán bộ là gốc của mọi công việc”(1) và “Công việc thành công hoặc thất bại đều do cán bộ tốt hay kém”(2). Việc tăng cường trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên - đặc biệt là người đứng đầu - đã và đang trở thành một trong những nội dung “then chốt” trong công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng nói chung, công tác kiểm tra, giám sát và thi hành kỷ luật đảng nhằm “xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cấp chiến lược và người đứng đầu đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ”(3). Trong công tác kiểm tra, giám sát, thi hành kỷ luật đảng, người đứng đầu là những cán bộ giữ chức vụ lãnh đạo chủ chốt ở các cấp ủy, tổ chức đảng và cơ quan có thẩm quyền có liên quan, đó là các đồng chí bí thư cấp ủy, chủ nhiệm ủy ban kiểm tra các cấp, thủ trưởng cơ quan, đơn vị có tổ chức đảng trực thuộc. Không chỉ giữ vai trò trung tâm trong việc xác định chủ trương, phương hướng phát triển, người đứng đầu còn được ví như “người lái tàu” trực tiếp chi phối chiều hướng vận động của các tổ chức đảng đối với việc hoàn thành nhiệm vụ chính trị trung tâm tại cơ quan, đơn vị mình. Trên cương vị, chức trách, nhiệm vụ đảm nhiệm, người đứng đầu còn là tấm gương mẫu mực về đạo đức, phong cách, tác phong công tác và bản lĩnh chính trị; là người “dám nghĩ, dám nói, dám làm, dám chịu trách nhiệm, dám đổi mới, sáng tạo, dám đương đầu với khó khăn, thử thách và dám hành động vì lợi ích chung” để khơi dậy tinh thần đổi mới, sáng tạo và đoàn kết trong nội bộ. Năng lực lãnh đạo và trách nhiệm cá nhân của người đứng đầu có ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát và thi hành kỷ luật đảng ở mỗi cơ quan, đơn vị; trong đó, sự gương mẫu, bản lĩnh chính trị và trình độ chuyên môn là những yếu tố đặc biệt quan trọng và ngày càng trở nên cấp thiết. Người đứng đầu không chỉ lãnh đạo việc tổ chức thực hiện các quy tắc ứng xử, chuẩn mực đạo đức, mà còn chủ động kiểm soát xung đột lợi ích, phát hiện và xử lý kịp thời những biểu hiện lệch lạc, lệch chuẩn trong cơ quan, đơn vị.

Thời gian qua, thông qua việc thực hiện công tác kiểm tra, giám sát, thi hành kỷ luật đảng, vai trò, trách nhiệm nêu gương của người đứng đầu đã được phát huy hiệu quả. Đội ngũ cán bộ, đảng viên, nhất là người đứng đầu trong công tác kiểm tra, giám sát và thi hành kỷ luật đảng đã luôn kiên định, vững vàng, tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng, nêu cao ý thức trách nhiệm trong tổ chức thực hiện nhiệm vụ. Tích cực đấu tranh chống mọi quan điểm sai trái, biểu hiện tiêu cực trong nội bộ, giữ vững nguyên tắc lãnh đạo của Đảng và phẩm chất, đạo đức cách mạng của người đảng viên.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, trách nhiệm nêu gương của người đứng đầu trong công tác kiểm tra, giám sát và thi hành kỷ luật đảng ở các cấp cũng còn những hạn chế, khuyết điểm. Nhận thức về công tác kiểm tra, giám sát và thi hành kỷ luật đảng của một số cán bộ, đảng viên là người đứng đầu chưa đầy đủ, chưa phát huy tốt trách nhiệm trong lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện nhiệm vụ được phân công. Hiệu quả một số cuộc kiểm tra còn thấp, tính chiến đấu, tinh thần đấu tranh tự phê bình và phê bình của một số cấp ủy, ủy ban kiểm tra và đảng viên còn hạn chế. Việc thực hiện nhiệm vụ kiểm tra đảng viên và tổ chức đảng khi có dấu hiệu vi phạm có lúc hiệu quả chưa cao, có nơi chưa chủ động phát hiện các dấu hiệu vi phạm để kiểm tra, ngăn chặn kịp thời. Năng lực và trách nhiệm tham mưu của một số ủy ban kiểm tra trong việc giúp cấp ủy lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện nhiệm vụ công tác kiểm tra, giám sát theo quy định của Điều lệ Đảng còn hạn chế.

Giải pháp tăng cường trách nhiệm nêu gương của người đứng đầu trong công tác kiểm tra, giám sát và thi hành kỷ luật đảng

Để tăng cường trách nhiệm nêu gương của người đứng đầu trong công tác kiểm tra, giám sát và thi hành kỷ luật đảng, cần thực hiện đồng bộ, toàn diện nhiều biện pháp, trong đó tập trung thực hiện tốt một số biện pháp cốt lõi sau đây:

Một là, tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, tổ chức đảng các cấp đối với việc đề cao trách nhiệm nêu gương của người đứng đầu trong công tác kiểm tra, giám sát và thi hành kỷ luật đảng.

Cấp ủy, tổ chức đảng các cấp cần xác định chủ trương, nội dung biện pháp lãnh đạo việc nâng cao nhận thức, trách nhiệm thực hiện nêu gương cho cán bộ, đảng viên thuộc quyền, nhất là người đứng đầu trong công tác kiểm tra, giám sát và thi hành kỷ luật đảng; gắn chặt chẽ với việc thực hiện các chương trình, kế hoạch hành động của cấp ủy các cấp. Tăng cường quán triệt, thực hiện hiệu quả Quy định số 08-QĐi/TW, ngày 25-10-2018 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về “Trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, trước hết là Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Bí thư, Ủy viên Ban chấp hành Trung ương” gắn với Kết luận số 21-KL/TW, ngày 25-10-2021 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về “Đẩy mạnh xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị; kiên quyết ngăn chặn, đẩy lùi, xử lý nghiêm cán bộ, đảng viên suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”.

Đẩy mạnh thực hiện Kết luận số 01-KL/TW, ngày 18-5-2021 của Bộ Chính trị về tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW của Bộ Chính trị “Về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”. Đặc biệt, cấp ủy, tổ chức đảng các cấp cần lãnh đạo, chỉ đạo chặt chẽ thực hiện trách nhiệm nêu gương của người đứng đầu trong công tác kiểm tra, giám sát và thi hành kỷ luật đảng với phương châm: “trên trước, dưới sau”, “trong trước, ngoài sau”; làm từ trên xuống dưới, từ trong cấp ủy, tổ chức đảng ra toàn chi bộ, đảng bộ và đơn vị. Từng cấp ủy phải đề cao trách nhiệm, tự giác làm trước để nêu gương cho cán bộ, đảng viên noi theo. Trong thực hiện cần phải “nhìn thẳng vào sự thật, đánh giá đúng sự thật và nói rõ sự thật”; kết hợp chặt chẽ giữa “xây” và “chống”, lấy “xây” là cơ bản, chiến lược, lâu dài, “chống” là quan trọng, thường xuyên và cấp bách.

Hai là, tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ, nhất là người đứng đầu công tác kiểm tra, giám sát và thi hành kỷ luật đảng có đủ phẩm chất, năng lực, uy tín ngang tầm nhiệm vụ.

Quán triệt thường xuyên, nghiêm túc quan điểm chung của Đảng “Thực hiện nghiêm các quy định của Đảng về trách nhiệm nêu gương, chức vụ càng cao càng phải gương mẫu,... để khẳng định vị trí lãnh đạo, vai trò tiền phong, gương mẫu, tạo sự lan tỏa, thúc đẩy các phong trào cách mạng”(4). Chủ động phát hiện nguồn cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp, nhất là người đứng đầu trong lĩnh vực công tác kiểm tra, giám sát và thi hành kỷ luật đảng, bảo đảm tính kế thừa, ổn định, đổi mới, phát triển theo hướng nâng cao chất lượng, bảo đảm số lượng và cơ cấu hợp lý. Có đủ trình độ, năng lực về nghiệp vụ chuyên môn, chính trị, pháp luật và kinh nghiệm thực tiễn; có phẩm chất liêm khiết, công minh, chính trực, có bản lĩnh vững vàng, dũng khí đấu tranh, gương mẫu, giữ gìn phẩm chất đạo đức, lối sống, tận tụy, trách nhiệm, tâm huyết trong công tác kiểm tra, giám sát và kỷ luật của Đảng. Đồng thời, nâng cao chất lượng công tác đánh giá cán bộ theo hướng thật sự công tâm, khách quan, có tiêu chí rõ ràng và thông qua sản phẩm cụ thể; gắn việc đánh giá cá nhân với đánh giá tập thể, với kết quả thực tế thực hiện nhiệm vụ của từng cơ quan, đơn vị.

Việc đánh giá đối với cán bộ được tiến hành thường xuyên, liên tục, xuyên suốt cả quá trình công tác; đánh giá cán bộ toàn diện về phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống, ý thức tổ chức kỷ luật, năng lực, kết quả công tác và sức khỏe; gắn đánh giá cá nhân người đứng đầu với đánh giá của tập thể và kết quả thực hiện nhiệm vụ chính trị của cơ quan, đơn vị. Thực hiện tốt chủ trương khuyến khích, bảo vệ cán bộ năng động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, luôn nỗ lực hành động vì lợi ích chung. Chú trọng ưu tiên lựa chọn những cán bộ là người đứng đầu trong lĩnh vực công tác kiểm tra, giám sát và thi hành kỷ luật đảng thật sự gương mẫu, đi đầu từ tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, tự phê bình và phê bình đến trong quan hệ với quần chúng, trách nhiệm trong công tác, ý thức tổ chức kỷ luật, đoàn kết nội bộ.

Ba là, phát huy tinh thần tích cực, chủ động, tự giác tu dưỡng, rèn luyện về thực hiện trách nhiệm nêu gương của cán bộ là người đứng đầu trong lĩnh vực công tác kiểm tra, giám sát và thi hành kỷ luật đảng.

Mỗi cán bộ, đảng viên, nhất là người đứng đầu trong công tác kiểm tra, giám sát và thi hành kỷ luật đảng phải đăng ký trước tập thể về nội dung trách nhiệm nêu gương trên cả ba phương diện: đối với mình, đối với người, với tổ chức và đối với công việc. Người đứng đầu cần phải nghiêm túc kiểm tra, rà soát hằng ngày, hằng giờ theo các tiêu chí tại Quy định số 08-QĐi/TW của Ban Chấp hành Trung ương khóa XII; chủ động, nghiêm khắc trong tự phê bình, xây dựng kế hoạch, xác định mục tiêu để rèn luyện: “Cán bộ, đảng viên giữ chức vụ càng cao càng phải gương mẫu nêu gương”. Việc nêu gương của người đứng đầu phải thể hiện toàn diện trên các mặt về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, tác phong; tự phê bình và phê bình; quan hệ với nhân dân; trách nhiệm trong công tác; ý thức tổ chức kỷ luật và đoàn kết nội bộ;... Bản thân mỗi cán bộ là người đứng đầu trong công tác kiểm tra, giám sát và thi hành kỷ luật đảng phải không ngừng nâng cao trình độ năng lực chuyên môn, tạo uy tín cao trong tập thể.

Đội ngũ cán bộ chủ chốt các cấp phải gương mẫu chấp hành Cương lĩnh chính trị, Điều lệ Đảng, nghị quyết của Đảng, pháp luật của Nhà nước, nói đi đôi với làm: “... bảo đảm lựa chọn ra được cấp ủy, nhất là người đứng đầu có năng lực lãnh đạo, có sức chiến đấu cao, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm, dám đổi mới sáng tạo vì sự nghiệp chung, có năng lực lãnh đạo thực hiện thắng lợi các chủ trương của Đảng, đưa nghị quyết của Đảng vào thực tiễn cuộc sống trên từng lĩnh vực, địa bàn”(5). Việc nêu gương của cán bộ là người đứng đầu trong công tác kiểm tra, giám sát và thi hành kỷ luật đảng phải theo phương châm “trên trước, dưới sau”, “trong trước, ngoài sau”; cấp ủy viên nêu gương cho đảng viên, đảng viên nêu gương cho quần chúng; cán bộ cấp trên nêu gương cho cán bộ cấp dưới; thủ trưởng cơ quan, đơn vị nêu gương cho công chức, viên chức và người lao động.

Nêu gương là một phương thức lãnh đạo quan trọng của Đảng, đồng thời, là trách nhiệm, bổn phận và đạo lý của người cán bộ. Tăng cường trách nhiệm nêu gương của người đứng đầu công tác kiểm tra, giám sát và thi hành kỷ luật đảng là sự thể hiện tính tiên phong, gương mẫu, yêu cầu khách quan, cấp thiết. Đây là nền tảng xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cán bộ cấp chiến lược ngang tầm với yêu cầu, đòi hỏi của sự nghiệp cách mạng của Đảng, sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước trong kỷ nguyên phát triển mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc./.

------------------

(1) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2011, t. 5, tr. 269
(2) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t. 5, tr. 273
(3) Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2021, t. II, tr. 230
(4) Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Sđd, t. I, tr. 153
(5) GS, TS Tô Lâm: “Một số nhận thức cơ bản về kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc”, Tạp chí Cộng sản, tháng 11-2024, tr. 9