Công tác kiểm tra, giám sát việc xử lý, khắc phục các dự án sử dụng đất tồn đọng trên địa bàn Hà Nội

Thực trạng các dự án sử dụng đất tồn đọng, chậm triển khai trên địa bàn Hà Nội

Theo thống kê của các cơ quan chức năng, tính đến cuối năm 2024, toàn địa bàn thành phố Hà Nội có 712 dự án sử dụng vốn ngoài ngân sách có sử dụng đất chậm triển khai, với tổng diện tích hơn 11.300ha. Các dự án này được chia thành nhiều nhóm, trong đó bao gồm cả những dự án chưa được giao đất, cho thuê đất và những dự án đã có quyết định giao đất nhưng vẫn chưa đưa vào sử dụng theo quy định.

Trước tình trạng đó, Thành ủy, UBND thành phố Hà Nội đã chỉ đạo sát sao các đơn vị chức năng tiến hành rà soát, thanh tra và xử lý dứt điểm. Đến nay, đã có 705/712 dự án được đưa vào diện xem xét, xử lý. Trong đó, 410 dự án đã được đưa ra khỏi danh sách giám sát sau khi có điều chỉnh phù hợp hoặc được triển khai trở lại. Tuy nhiên, vẫn còn 276 dự án với tổng diện tích hơn 2.200ha tiếp tục chậm tiến độ và đang nằm trong diện theo dõi đặc biệt, một phần trong số đó được gia hạn thời gian sử dụng đất theo quy định của Luật Đất đai.

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng nhiều dự án sử dụng đất bị tồn đọng, chậm triển khai trên địa bàn Hà Nội, như vướng mắc về pháp lý, thủ tục hành chính kéo dài, thay đổi quy hoạch qua các thời kỳ là những nguyên nhân khách quan. Ngoài ra, một bộ phận chủ đầu tư thiếu năng lực tài chính, thiếu trách nhiệm, thậm chí cố tình chây ỳ, sử dụng đất sai mục đích, cũng là yếu tố khiến nhiều dự án bị “trùm mền” trong thời gian dài.

Tăng cường kiểm tra, giám sát công tác lãnh đạo, chỉ đạo và xử lý, khắc phục các dự án sử dụng đất tồn đọng

Về công tác lãnh đạo, chỉ đạo: Thực hiện sự chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Ban Chỉ đạo Phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, lãng phí Trung ương và tinh thần chỉ đạo quyết liệt của Tổng Bí thư Tô Lâm, Thành ủy Hà Nội xác định việc xử lý các dự án sử dụng đất tồn đọng khắc phục tình trạng lãng phí trên địa bàn thành phố Hà Nội là một trong những nhiệm vụ quan trọng vừa mang tính cấp bách, vừa mang tính lâu dài; việc chậm thời gian thực hiện dự án, chậm đưa đất vào sử dụng khai thác gây lãng phí lớn nguồn lực đất đai, nguồn lực phát triển kinh tế - xã hội của Thủ đô và hạn chế hiệu quả đầu tư.

Thành ủy, Ban Thường vụ Thành ủy đã ban hành 43 văn bản và tổ chức 18 hội nghị chuyên đề để lãnh đạo, chỉ đạo xử lý các dự án sử dụng đất chậm triển khai, trong đó có Kết luận 51-KL/TU, ngày 07-4-2022 và Nghị quyết số 11-NQ/TU, ngày 07-4-2022 Hội nghị chuyên đề Ban Chấp hành Đảng bộ thành phố Hà Nội (khóa XVII): “Biện pháp đẩy nhanh tiến độ đầu tư, tập trung xử lý đối với các dự án vốn ngoài ngân sách có sử dụng đất chậm triển khai trên địa bàn thành phố Hà Nội”. Ban Thường vụ Thành ủy thành lập Ban Chỉ đạo đẩy nhanh tiến độ đầu tư, tập trung xử lý đối với các dự án chậm triển khai trên địa bàn Thành phố, do đồng chí Phó Bí thư, Chủ tịch UBND thành phố làm Trưởng Ban Chỉ đạo; tập trung rà soát, phân loại các dự án và xây dựng biện pháp cụ thể đối với từng dự án để đẩy nhanh tiến độ đầu tư, tập trung chỉ đạo xử lý và tăng cường công tác kiểm tra, giám sát việc xử lý các dự án sử dụng đất tồn đọng, chậm triển khai.

UBND thành phố cũng ban hành 17 văn bản chỉ đạo, đôn đốc các sở, ngành và địa phương. Ban Chỉ đạo Phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, lãng phí định kỳ hằng tháng họp đánh giá, rà soát, chỉ đạo tiến độ thực hiện (từ 1 đến 2 lần). UBKT Thành ủy phân công 1 đồng chí Phó Chủ nhiệm và tổ công tác thực hiện nhiệm vụ giám sát thường xuyên, tham dự các hội nghị của Ban Cán sự đảng UBND thành phố (trước đây), Đảng ủy UBND thành phố và Ban Chỉ đạo để kịp thời báo cáo tình hình, tham mưu với Ban Thường vụ Thành ủy có biện pháp chỉ đạo.

Về công tác kiểm tra, giám sát: Ban Thường vụ Thành ủy Hà Nội đã tiến hành giám sát đối với 10 tổ chức đảng và các đồng chí bí thư cấp ủy, người đứng đầu các đơn vị về công tác lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện các công trình, dự án trọng điểm của Thành phố; tiến hành 2 cuộc kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm đối với 5 tổ chức đảng. UBKT Thành ủy Hà Nội giám sát việc triển khai thực hiện một số dự án trọng điểm đầu tư công; tiến hành 10 cuộc kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm đối với 17 tổ chức đảng và các đảng viên có liên quan đến công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí trong các lĩnh vực đất đai, dự án đất công trên địa bàn thành phố...

Ban Thường vụ Thành ủy đã chỉ đạo Đảng ủy UBND thành phố chủ động rà soát, tổ chức các đoàn thanh tra, kiểm tra, hậu kiểm và kết luận đối với từng dự án. Trong quá trình thực hiện, tiếp tục hướng dẫn, tháo gỡ vướng mắc, khó khăn; đôn đốc khắc phục các vi phạm, đẩy nhanh tiến độ thực hiện dự án; yêu cầu các chủ đầu tư thực hiện và tuân thủ các quy định của pháp luật; xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật đối với các trường hợp vi phạm; công khai, minh bạch kết quả xử lý; đồng thời chủ động rà soát các dự án chậm tiến độ, chậm triển khai, có vi phạm mới để đề xuất, tiếp tục kiến nghị xử lý theo quy định. HĐND thành phố đã thực hiện giám sát chuyên đề 22 sở, ngành, đơn vị, 3 ban quản lý dự án trực thuộc thành phố và các đơn vị trong việc thực hiện kế hoạch đầu tư công trung hạn và các công trình trọng điểm giai đoạn 2021- 2025 của thành phố Hà Nội.

Trong nhiệm kỳ 2020 - 2025, thành phố Hà Nội đã tập trung đánh giá, rà soát phát hiện có 712 dự án chậm triển khai. Bằng các biện pháp tháo gỡ, yêu cầu các chủ đầu tư đẩy nhanh tiến độ và thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ với Nhà nước, đến thời điểm tháng 12-2024 có 420/712 dự án với tổng diện tích 9095,6ha đất được đưa vào sử dụng và triển khai dự án theo quy định pháp luật về đầu tư; 292/712 dự án với tổng diện tích 2.337,9ha đất tiếp tục được gia hạn 24 tháng theo quy định (do nguyên nhân bất khả kháng dịch bệnh Covid-19). Đến nay giảm từ 292 dự án còn 109 dự án tồn đọng, chậm tiến độ đang được Thành phố tiếp tục chỉ đạo; trong đó, 85 dự án chậm tiến độ, 13 dự án cơ bản hoàn thành, đưa vào sử dụng nhưng còn một số hạng mục tồn đọng, chưa quyết toán, 10 dự án đang triển khai còn vướng mắc, chưa hoàn thành, 1 dự án đang dừng thi công.

Bài học kinh nghiệm và giải pháp khắc phục

Thứ nhất, tích cực lãnh đạo và phối hợp: Trong quá trình lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện xử lý các dự án sử dụng đất tồn đọng, thành phố Hà Nội đã chủ động báo cáo, đề xuất với Trung ương và Chính phủ để được hỗ trợ tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc vượt thẩm quyền. Đây là một giải pháp quan trọng giúp tháo gỡ nút thắt pháp lý và tạo điều kiện cho dự án triển khai. Thành phố cũng kịp thời xin ý kiến chuyên ngành cấp trên khi áp dụng các quy định pháp luật mới, chưa có hướng dẫn cụ thể. Đồng thời, huy động cả hệ thống chính trị và toàn xã hội vào cuộc được coi là nhiệm vụ thường xuyên, liên tục của các cấp, các ngành.

Thứ hai, tăng cường kiểm tra, giám sát và xử lý vi phạm: Coi trọng việc rà soát, thanh tra, kiểm tra và hậu kiểm nhằm phát hiện kịp thời các trường hợp vi phạm pháp luật về đầu tư đất đai. Qua đó, phân tích nguyên nhân và đề xuất giải pháp tháo gỡ khó khăn, tạo điều kiện cho chủ đầu tư sớm đưa đất vào sử dụng, chống lãng phí nguồn lực. Với các trường hợp cố tình chây ỳ, vi phạm, Thành phố áp dụng biện pháp xử lý nghiêm theo quy định của Đảng và pháp luật.

Thứ ba, hoàn thiện chính sách và pháp luật: Thành phố Hà Nội tiếp tục rà soát, đánh giá các khó khăn, vướng mắc trong thực thi pháp luật, đặc biệt là các quy định mới như Luật Đất đai 2024 và các nghị định, hướng dẫn thi hành.

Thứ tư, đẩy nhanh thủ tục và nâng cao trách nhiệm chủ đầu tư: Các cơ quan, đơn vị được chỉ đạo đẩy nhanh tiến độ xử lý các thủ tục hành chính liên quan đến quy hoạch, đầu tư, đất đai, xây dựng và nghĩa vụ tài chính nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho chủ đầu tư hoàn thiện thủ tục, triển khai xây dựng và đưa dự án vào sử dụng, nhất là các dự án được UBND thành phố Hà Nội gia hạn thời gian sử dụng đất. Nâng cao nhận thức và trách nhiệm của chủ đầu tư, yêu cầu tích cực phối hợp, tập trung nguồn lực khắc phục khó khăn để thực hiện dự án. Đồng thời, nghiêm túc thực hiện các quyết định xử lý vi phạm, thu hồi đất của cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Các chủ trương, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước được phổ biến rộng rãi để doanh nghiệp, người dân và cán bộ hiểu rõ và thực hiện nghiêm túc ./.